Πολλές είναι οι διαμαρτυρίες που φτάνουν στην ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ για την ευθύνη των δήμων για την επισκευή των πεζοδρομίων. Για αυτό είναι χρήσιμη η εξέταση του ζητήματος του »υπευθύνου» προς αποκατάσταση από νομική σκοπιά. Ανατρέξαμε, λοιπόν, σε παλαιότερη παρέμβαση της Χαράς Γιαννοπούλου, νυν δικαστικού και πρώην δημοτικής συμβούλου Παλαιού Φαλήρου. Το νομικό πλαίσιο αναφορικά με τα πεζοδρόμια και τον υπόχρεο σε επισκευή τους οριοθετείται από την υπουργική απόφαση ΥΑ 3046/304/30-1/3-2-1989 ΦΕΚ 59 Δ΄ (ΚΤΗΡΙΟΔΟΜΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ) του αναπληρωτή υπουργού Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων και ιδίως το άρθρο 24 , καθώς και από τα άρθρα 104, 105,106 του Εισαγωγικού Νόμου Αστικού Κώδικος και τα άρθρα 288, 281, 200 Γενικών Αρχών Αστικού Κώδικα.
Ανατρέχοντας στην σχετική νομοθεσία διακρίνουμε ότι ο νομοθέτης κάνει μία διπλή διάκριση:
διακρίνει μεταξύ των αιτιών που δημιούργησαν την εστία ευθύνης και ορίζει ότι, 1) στην περίπτωση που αιτία της βλάβης στο πεζοδρόμιο είναι ένα γεγονός που εκφεύγει της σφαίρας ευθύνης του δήμου , αρμόδιος είναι ο παρόδιος ιδιοκτήτης προς αποκατάσταση του πεζοδρομίου, 2) στην περίπτωση όμως που η βλάβη στο πεζοδρόμιο προκλήθηκε από προηγούμενη επικίνδυνη ενέργεια άλλων φορέων πχ ή του δήμου διαμέσου των αρμοδίων οργάνων του ή άλλων φορέων όπως οργάνων της ΕΥΔΑΠ ή της ΔΕΗ που εκτέλεσαν εργασίες για αποκατάσταση βλάβης σε σωλήνες υπόγειους κάτω από τα πεζοδρόμια, τότε την ευθύνη αποκατάστασης την έχει ο φορέας εκτέλεσης ( δήμος ή λοιποί φορείς ) καθότι με την επέμβασή τους δημιούργησαν μία εστία κινδύνου ώστε να καθιερώνεται από την σχετική νομοθεσία η ιδιαίτερη νομική τους υποχρέωση να «διορθώσουν» τη ζημία που έκαναν. Η διάκριση αυτή είναι σημαντική και διαφαίνεται στην σχετική νομοθεσία.
Πιο συγκεκριμένα το άρθρο 24 παρ. 2.1, 2.2 του Κτηριοδομικού Κανονισμού αναφέρει ότι σε κάθε γενική περίπτωση υπόχρεοι για την κατασκευή, επισκευή, συντήρηση των πεζοδρομίων αλλά και των τεχνικών έργων που τα αποτελούν ( κράσπεδα, ρείθρα, υπόστρωμα και επίστρωση ή επικάλυψη) είναι οι παρόδιοι ιδιοκτήτες. Επίσης ο ίδιος νόμος αναφέρει ότι σε περίπτωση που οι φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης διαμέσου των οργάνων τους προβαίνουν σε εργασίες εκσκαφής πεζοδρομίων που υφίστανται πριν από είκοσι τουλάχιστον χρόνια, στα πλαίσια γενικής αναμόρφωσης του περιβάλλοντος , γενικής ανακατασκευής ή αναδιαρρύθμισης των οδών και πλατειών ώστε να ικανοποιούται καλύτερα οι εξωραϊστικές ανάγκες της πόλης και πάλι επειδή η εργασία γίνεται επ΄ωφελεία των παρόδιων ιδιοκτητών και των δημοτών ο νομοθέτης όρισε ότι η δαπάνη βαρύνει και πάλι τους ιδιοκτήτες των παρόδιων ακινήτων.
Μόνο στο άρθρο 2.3 του Κτηριοδομικού κανονισμού ο νομοθέτης εισάγει μία περίπτωση ευθύνης των δήμων ή των λοιπών φορέων εκτέλεσης εργασιών και είναι ακριβώς η περίπτωση στην οποία τα αρμόδια όργανα των δήμων ( τεχνική υπηρεσία ή άλλος προστηθείςυπ΄ αυτών) στα πλαίσια κάποιων ανακατασκευών ή εκσκαπτικών εργασιών που κάνουν στα πεζοδρόμια για άλλους λόγους ( έργα ΔΕΗ – ΕΥΔΑΠ σε υπόγειους σωλήνες, έργα αποχέτευσης κτλ) δημιουργούν ζημιά (σπάνε πλάκες στα πεζοδρόμια) οπότε τότε και μόνον τότε ακριβώς επειδή με δικές τους ενέργειες δημιούργησαν μία ΄΄εστία΄΄ κινδύνου, έχουν και την ιδιαίτερη νομική υποχρέωση να αποκαταστήσουν την βλάβη με δικές τους δαπάνες, υπό την έννοια ότι αν δεν το πράξουν θα υποχρεούνται σε αποζημίωση ένεκα και των ιδιαίτερων διατάξεων του εισαγωγικού νόμου αστικού κώδικα 105,105 ΕΙΣΝΑΚ για την αστική ευθύνη του δημοσίου από την άσκηση εξουσίας που τίθεται προς χάριν του γενικού συμφέροντος.
Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι και στην περίπτωση αυτή ο νομοθέτης βάζει μία «κόκκινη γραμμή» ορίζοντας ότι και σε αυτή την περίπτωση αν κριθεί ad hoc και εν τοις πράγμασι, οτι οι εκσκαπτικές εργασίες γίνονται αποκλειστικά και μόνο προς όφελος των παρόδιων ακινήτων και πάλι η δαπάνη βαρύνει τον ιδιοκτήτη.
