Προβληματισμό προκαλούν τα στοιχεία που δημοσίευσε πριν από λίγες ημέρες η ερευνητική ομάδα του meteo, για τις καμένες εκτάσεις και τον αριθμό των δασικών πυρκαγιών στη χώρα μας κατά το πρώτο μισό της τρέχουσας αντιπυρικής περιόδου (01.05.2022 – 31.07.2022).
Η πυρομετεωρολογική ομάδα FLAME του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ) / meteo.gr ανέκτησε και επεξεργάστηκε στοιχεία του Ευρωπαϊκού Συστήματος Πληροφόρησης για Δασικές Πυρκαγιές (EFFIS). Με βάση το EFFIS λοιπόν, οι καμένες εκτάσεις στην Ελλάδα μέχρι και το τέλος Ιουλίου, ανέρχονται σε 215.000 στρέμματα – στα συγκεκριμένα περιλαμβάνεται και η καμένη έκταση στη Δαδιά -. Πρόκειται για μια αύξηση περίπου 50% σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μέσο όρο της περιόδου 2006 – 2021 (114.054 στρέμματα κατά μέσο όρο κάθε χρόνο).
Σύμφωνα με την ομάδα του meteo σημαντικό ρόλο για αυτά τα στατιστικά στοιχεία έχουν παίξει οι έξι μεγάλες δασικές πυρκαγιές που εκδηλώθηκαν τον Ιούλιο σε Ιτέα, Ηλεία, Ρέθυμνο, Πεντέλη, Λέσβο και Δαδιά. Αύξηση παρουσιάζει όμως και ο ίδιος ο αριθμός των πυρκαγιών. Τον Ιούλιο του 2022 το EFFIS χαρτογράφησε 38 συμβάντα, με τον μέσο όρο της περιόδου 2006 – 2021 να είναι σημαντικά μικρότερος- 22.
Το «ανεμώδες» φετινό καλοκαίρι
Οι καιρικές και πυρομετεωρολογικές συνθήκες οι οποίες είναι διαφορετικές στην περίοδο της κλιματικής κρίσης, στην οποία επισήμως πια βρισκόμαστε, είναι βασικός παράγοντας για την πιο καταστροφική συμπεριφορά που αποκτούν οι πυρκαγιές παγκοσμίως. «Φέτος είχαμε πολλές ημέρες με ισχυρούς ανέμους» ξεκινάει να εξηγεί στην «Κ» ο Κώστας Λαγουβάρδος, διευθυντής ερευνών στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και προσθέτει: «Αυτοί οι άνεμοι οδήγησαν πολλές από τις φωτιές του φετινού καλοκαιριού- π.χ της Πεντέλης, η οποία ήταν ξεκάθαρα μια πυρκαγιά καθοδηγούμενη από τον άνεμο, αλλά και αυτή της Δαδιάς στο ξεκίνημά της. Και ενώ ξεκάθαρα δεν διανύουμε, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, ένα ακραίο καιρικά καλοκαίρι, έχουμε πολλά μελτέμια αλλά και έντονη ζέστη στη Δυτική Ελλάδα. Είναι αυξημένοι δηλαδή οι δείκτες επικινδυνότητας.
Σε κάθε περίπτωση, τα διπλάσια στρέμματα που έχουν καεί φέτος σε σχέση με τα περασμένα χρόνια είναι μια ανησυχητική εξέλιξη μέσα σε ένα γενικότερο πλαίσιο όπου οι καιρικές συνθήκες γίνονται ολοένα και πιο συχνά ακραίες, όπως το είδαμε να συμβαίνει πριν από κάποιες ημέρες στη Δυτική Ευρώπη. Από αυτή την άποψη, χρειάζεται ακόμη μεγαλύτερη προετοιμασία στο κομμάτι της πρόληψης».
Ταυτόχρονες και μεγάλες σε έκταση πυρκαγιές
Το ότι το καιρός το φετινό καλοκαίρι δεν είναι ακραίος, σημειώνει με τη σειρά του και ο πυρωμετεωρολόγος και εντεταλμένος ερευνητής στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, Θοδωρής Μ. Γιάνναρος. Όπως όμως τονίζει ο ίδιος: «Όταν έχεις πολλά συμβάντα ταυτόχρονα – όπως η Λέσβος και η Δαδιά, ενώ μόλις λίγο νωρίτερα είχες να αντιμετωπίσεις και την Πεντέλη όπου το Πυροσβεστικό Σώμα έκανε μια πολύ μεγάλη επιχείρηση, η διαχείριση του συνολικού πεδίου γίνεται πολύ δύσκολη. Το φαινόμενο της ταυτόχρονης πυρκαγιάς και το είχαμε και πέρυσι- Βαρυμπόμπη και Εύβοια και σε απόσταση αναπνοής Ηλεία, Λακωνία, Μεσσηνία».
Σύμφωνα με τον κο Γιάνναρο, οι ταυτόχρονες πυρκαγιές δεν είναι νέο φαινόμενο. Όπως εξηγεί ο ίδιος: «Και το 2007 είχαμε ταυτόχρονα 4 μεγάλες πυρκαγιές στην Πελοπόννησο. Αυτό όμως που έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια και έχει να κάνει με την κλιματική αλλαγή, είναι πως οι πυρομετεωρολογικές συνθήκες κάνουν πιο ευνοϊκές τις συνθήκες, όταν ξεσπούν πολλές πυρκαγιές ταυτόχρονα, ένα σημαντικό ποσοστό από αυτές να αποκτήσουν μεγάλες διαστάσεις και να γίνουν την ίδια στιγμή πολύ δύσκολες».
Η συμβολή της επιστήμης στο κομμάτι της προετοιμασίας
Σύμφωνα με τον κο Γιάνναρο, όλες οι παραπάνω παράμετροι στρεσάρουν την ώρα της μάχης τον δασοπυροσβεστικό μηχανισμό. Ο ίδιος, θεωρεί πως η αύξηση των διαθέσιμων αεροσκαφών που μπαίνουν στη μάχη αλλά και οι ομάδες των δασοκομάντος, είναι καλές προσθήκες στο κομμάτι της κατάσβεσης. Όμως, την ίδια στιγμή, τα επιστημονικά, εργαλεία τουλάχιστον στο κομμάτι της πρόβλεψης, μπορούν και πρέπει να βοηθήσουν στο πολύτιμο κομμάτι της πρόληψης.
Όπως εξηγεί ο ίδιος: «όταν επιτηρούνται στενά οι πυρομετεωρολογικές συνθήκες και γίνεται αποτίμηση για το πως αναμένεται να εξελιχθεί κάθε συμβάν, γίνεται και καλύτερη διαχείριση των δυνάμεων δεδομένου ότι γνωρίζεις τις συνθήκες που επικρατούν σε κάθε περιοχή αλλά και αυτές που θα ακολουθήσουν τις τις επόμενες 6, 10, 12 ώρες.
«Στην Πορτογαλία, οι συνάδελφοι μου στο Πανεπιστήμιο της Λισσαβόνας συνεργάζονται στενά με την Πυροσβεστική και ειδικά όταν οι φωτιές είναι πολλές ταυτόχρονα- γιατί οι πυρομετεωρολόγοι δείχνουν σε ποια φωτιά μπορούν να “παίξουν” οι πυροσβέστες άμυνα και σε ποια επίθεση. Χρήσιμη είναι και η εικόνα που έχουν οι δασολόγοι για τη φερτή καύσιμη ύλη. Όμως πρέπει να υπάρχουν δασολόγοι για να μας δίνουν αυτή την εικόνα».
 στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια;){kind=link}