Η οικολογική καταστροφή σε που παρατηρείται σε όλο το παραλιακό μέτωπο από τη διαρροή πετρελαίου, «γεννά» σκέψεις για το ποιες ενέργειες έγιναν σωστά και ποιες όχι. Κυρίως όμως «γεννά» ερωτήματα όπως: Τι προβλέπει το Εθνικό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης; Πότε και πώς κινητοποιούνται τα επιχειρησιακά μέσα; Και πολλά άλλα… Επίσης, λίγοι γνωρίζουν για την ύπαρξη και το ρόλο του «Γαλάζιου Ταμείου» με τα δεκάδες εκατομμύρια ευρώ που ΠΡΕΠΕΙ να διατίθενται αποκλειστικά για την πρόληψη και εξουδετέρωση της ρύπανσης της θάλασσας!
Τι συμβαίνει λοιπόν με αυτά τα χρήματα; Γιατί δεν αξιοποιήθηκαν για να αποφύγουμε το κακό; Και κυρίως, γιατί δεν αξιοποιούνται ώστε να έρθουν και άλλες, πιο εξειδικευμένες εταιρείες για να καθαρίσουν τις ακτές ώστε να μην περιμένουμε να συμπληρωθεί ένας μήνας;
Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ανοίγει το φάκελο «Θαλάσσια Ρύπανση στο Σαρωνικό» και αποκαλύπτει όλα όσα προβλέπουν στα χαρτιά… τα σχέδια του υπ. Ναυτιλίας για περιπτώσεις ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ, όπως αυτή που αντιμετωπίζουμε αυτές τις μέρες.
Τι είναι το «Γαλάζιο Ταμείο» και ποιος ο ρόλος του;
Με σκοπό την οικονομική στήριξη των μέτρων πρόληψης και καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας και την εξεύρεση των αναγκαίων πόρων, ιδρύθηκε το 1994 ο Ειδικός Λογαριασμός που ονομάστηκε «Γαλάζιο Ταμείο». Με τον τρόπο αυτό όλα τα ποσά που προέρχονται από τα πρόστιμα που επιβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις περί προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και περί αιγιαλού και παραλίας, καθώς και οι καταλογισμοί των δαπανών του Δημοσίου για την αντιμετώπιση ρυπάνσεων, εισπράττονται και αποδίδονται στο νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου με την επωνυμία «Ειδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών Πολεοδομικών Σχεδίων» (Ε.Τ.Ε.Ρ.Π.Σ), το οποίο σύμφωνα με το άρθρο 4 του Ν. 3889/2010 (ΦΕΚ 182Α’) μετονομάστηκε σε «Πράσινο Ταμείο», και περιέχονται στον ειδικό λογαριασμό «Γαλάζιο Ταμείο». Τα ανωτέρω ποσά διατίθενται αποκλειστικά για την πρόληψη και εξουδετέρωση της ρύπανσης της θάλασσας, καθώς και για παρεμβάσεις στις ακτές και τα λιμάνια.
Τι προβλέπει το «Εθνικό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης»
Για την αντιμετώπιση περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο υιοθετείται κλιμακωτή ενεργοποίηση μηχανισμών αντιμετώπισης που περιλαμβάνει τρία επίπεδα κινητοποίησης:
Επίπεδο 1:
Αναφέρεται στο σχεδιασμό αντιμετώπισης περιστατικών λειτουργικών ή ατυχηματικών ρυπάνσεων που κατά κανόνα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τις υφιστάμενες δυνατότητες κάθε συγκεκριμένης εγκατάστασης ή εμπορικού λιμένα. Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον: έως και 7 τόνους)
Επίπεδο 2:
Αναφέρεται στο σχεδιασμό αντιμετώπισης περιστατικού ρύπανσης, το μέγεθος του οποίου απαιτεί τον συντονισμό περισσοτέρων φορέων διάθεσης τεχνικών μέσων, εξοπλισμού και προσωπικού καταπολέμησης. Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον: Μεγαλύτερη των 7 τόνων και μικρότερη των 700 τόνων.
Επίπεδο 3:
Αναφέρεται σε μεγάλης έκτασης σοβαρά περιστατικά ρύπανσης όταν τίθενται σε ετοιμότητα όλα τα διαθέσιμα μέσα και ενεργοποιείται σε εθνική κλίμακα το δυναμικό καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας. Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον: Από 700 τόνους και πάνω).
Η ποσότητα των 700 τόνων πετρελαίου αποτελεί το όριο ενεργοποίησης των δύο πρώτων επιπέδων. Ωστόσο στην πράξη, δεν ακολουθείται απαρέγκλιτα η πιο πάνω κατηγοριοποίηση, η οποία συσχετίζεται μόνον με την ποσότητα, αφού οι επικρατούσες συνθήκες κατά την εκδήλωση του περιστατικού και οι βάσιμες προγνώσεις εξέλιξής του, με τις εκτιμώμενες συνακόλουθες συνέπειες, βαρύνουν καθοριστικά στην απόφαση για το επίπεδο ενεργειών που ενδείκνυται να αναληφθούν.
Πως πρέπει να αντιδρούν τα «Επιχειρησιακά Μέσα»
Αμέσως μόλις εντοπισθεί ρύπανση με πετρέλαιο στις Ελληνικές Θάλασσες και ακτές:
1. Κινητοποιούνται από τη Λιμενική αρχή σε συνεργασία με την ΔΙ.Π.ΘΑ.Π ή/και το ΕΚΣΕΔ καθώς και το Κέντρο Επιχειρήσεων (Κ.ΕΠΙΧ) τα κατάλληλα μέσα επιτήρησης για τη συλλογή πληροφοριών και την αξιολόγηση της κατάστασης.
2. Ανάλογα με τη σοβαρότητα του περιστατικού ο Τοπικός Συντονιστής (Λιμενάρχης) ενεργοποιεί το Τοπικό Σχέδιο Καταπολέμησης της Ρύπανσης.
3. Αν το περιστατικό είναι σοβαρό, ο Τοπικός Συντονιστής μπορεί να χρησιμοποιήσει το προσωπικό και τον εξοπλισμό που ανήκουν σε εταιρείες πετρελαιοειδών και ιδιωτικές εταιρείες απορρύπανσης.
4. Σε ιδιαίτερα σοβαρά περιστατικά, ο Τοπικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει από τη ΔΙ.Π.ΘΑ.Π την αποστολή ενισχύσεων σε ανθρώπινο δυναμικό και εξοπλισμό, ενώ η σχεδίαση και ο συντονισμός των εργασιών καταπολέμησης σ’αυτές τις περιπτώσεις αναλαμβάνεται από τον Εθνικό Συντονιστή (ΔΙ.Π.ΘΑ.Π) με Κλιμάκιο που αποστέλλεται στην περιοχή.
5. Σε εξαιρετικά σοβαρά περιστατικά, ο Εθνικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει βοήθεια σε μέσα και εξοπλισμό από άλλες Μεσογειακές ή Ευρωπαϊκές χώρες μέσω του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου Θαλάσσης ( REMPEC ) ή της Ευρωπαϊκής Ένωσης ( EU ).
Ποιες οι «Μέθοδοι Καταπολέμησης Ρύπανσης»
Είναι σαφές ότι η απόφαση για τη μέθοδο που θα επιλεγεί για την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας, εξαρτάται από συγκεκριμένους παράγοντες όπως:
Την ποιότητα και το είδος της ρυπογόνου ουσίας
Την απόσταση από τις ακτές και τον κίνδυνο προσβολής ευαίσθητων περιοχών.
Τις επικρατούσες και αναμενόμενες καιρικές συνθήκες.
Την διαθεσιμότητα εξοπλισμού καταπολέμησης.
Τον χρόνο εντοπισμού της ρύπανσης.
Οι κύριες μέθοδοι καταπολέμησης της ρύπανσης, που μπορεί να επιλεγούν λαμβάνοντας υπόψη τους παρακάτω παράγοντες όπως:
Ο εγκλωβισμός της κηλίδας, με πλωτά φράγματα και η περισυλλογή του πετρελαίου με μηχανικά μέσα.
Η τοποθέτηση πλωτών φραγμάτων για την αποτροπή προσβολής ευαίσθητων θαλάσσιων περιοχών και ακτών.
Η χρήση χημικών διασκορπιστικών ουσιών (ΧΔΟ).
Η μηχανική διασπορά της κηλίδας, σε περιπτώσεις που δεν απαιτείται καταπολέμηση.
Η φυσική αυτοδιάλυση της κηλίδας, σε περιπτώσεις που δεν απαιτείται επέμβαση.
Ο καθαρισμός της ρυπανθείσας ακτογραμμής με διάφορα μηχανικά ή χειρωνακτικά μέσα.
Το Ελληνικό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης καθορίζει ότι η μηχανική ανάκτηση πετρελαίου είναι η πρωταρχική μέθοδος αντιμετώπισης σε παράκτιες περιοχές. Η χρήση ΧΔΟ επιτρέπεται μόνο στην ανοιχτή θάλασσα εκτός περίκλειστων και ευαίσθητων θαλάσσιων περιοχών, όταν η μηχανική ανάκτηση πετρελαίου είναι αδύνατη λόγω των επικρατουσών καιρικών συνθηκών. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο προϊόντα εγκεκριμένα από το Γενικό Χημείο του Κράτους και Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών. Τα στερεοποιημένα πετρελαιοειδή και τα επιπλέοντα απορρίματα διατίθενται σε εγκεκριμένους χερσαίους χώρους.
Να σημειωθεί, πως όλα τα παραπάνω στοιχεία καταγράφονται και στον επίσημο ιστότοπο του υπ. Ναυτιλίας που σημαίνει ότι αναμφίβολα… «έχουν γνώσιν οι φύλακες».
