Εφημερίδα Κοινωνική

*Έχει προθεσμία έως τις 12 Σεπτεμβρίου!

*Αλλάζει όλη τη «φιλοσοφία» διαχείρισης και «στριμώχνει» τους Δήμους

*Δίνει τη δυνατότητα στο Υπουργείο Περιβάλλοντος να παρεμβαίνει «ευθέως» για…  συμμόρφωση και κυρώσεις!

Λίγοι έχουν πάρουν «μυρωδιά» ότι στη δημόσια διαβούλευση έχει μπει εδώ και λίγες μέρες, από τις 29 Αυγούστου, το νομοσχέδιο του Υπ. Περιβάλλοντος  για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων, με σημαντικά άρθρα και τροποποιήσεις, που αφορούν τους ΟΤΑ και μάλιστα έχει προθεσμία στο opengov για παρατηρήσεις έως τις 12 Σεπτεμβρίου.

Το συγκεκριμένο νομοσχέδιο αν και είναι ιδιαίτερης «βαρύτητας» για την αυτοδιοίκηση, μάλλον… έχει περάσει στα ελαφρά για τους εξής λόγους: Πρώτον, εισήχθη σε δημόσια διαβούλευση, αιφνιδιαστικά, εν μέσω καλοκαιριού. Δεύτερον, στον τίτλο του στο κύριο μέρος (Β’) φαίνεται ότι αφορά τις Περιφέρειες ΚΡΗΤΗΣ, ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ, ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ, ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ, ωστόσο περιλαμβάνει διατάξεις με ευρεία εφαρμογή. Τρίτον, τα σχόλια που έχει λάβει στη δημόσια διαβούλευση είναι προς το παρόν ελάχιστα, ενδεικτικό της άγνοιας που έχουν πολλοί, κυρίως αυτοδιοικητικοί, για το περιεχόμενό του.

Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ σήμερα παρουσιάζει κάποιες ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες διατάξεις, με στόχο να ενημερώσει τους αιρετούς και κυρίως τους Δημάρχους, προτού βρεθούν προ τετελεσμένων γεγονότων.

Ανάμεσα στις προωθούμενες ρυθμίσεις θα προβλέπεται η δυνατότητα παρέμβασης του υπουργείου σε περίπτωση που ένας ή περισσότεροι δήμοι δεν συμμορφώνονται, ιδίως στις περιπτώσεις που υπάρχει παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Ενωσης (λ.χ. χωματερές). Θα δίνεται η δυνατότητα ανάθεσης σε ιδιώτες της ανακύκλωσης σε μικρούς πληθυσμιακά ορεινούς και νησιωτικούς δήμους, με το ΥΠΕΝ να αναλαμβάνει τα έξοδα. Οι μεταβολές θα αφορούν τη διαχείριση τόσο σε τοπικό όσο και σε πανελλαδικό επίπεδο. Για παράδειγμα:

Συγχωνεύονται συλλογικοί φορείς των Δήμων για τα απορρίμματα (ΦΟΔΣΑ). Η συνεισφορά των Δήμων στον ΦΟΔΣΑ στον οποίο ανήκουν γίνεται μηνιαίως από τριμηνιαίως, προφανώς λόγω χρεών που έχουν συσσωρευθεί σε ορισμένους από αυτούς. Αν ο δήμος χρεώνει στους πολίτες λιγότερα από όσα πρέπει, τότε ο πρόεδρος του ΦΟΔΣΑ μπορεί να ζητήσει μέσω του υπουργείου Εσωτερικών την παρακράτηση και απόδοση της διαφοράς μέσω των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ). Αυτές οι κινήσεις ουσιαστικά στοχεύουν στο να «στριμώξουν» τους Δήμους ώστε να είναι συνεπείς στις υποχρεώσεις τους.

Ειδικότερα, στο άρθρο 7 αναφέρονται, μεταξύ άλλων:

«Οι Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού που συμμετέχουν στο Φο.Δ.Σ.Α. εισφέρουν στο ετήσιο κόστος διαχείρισης σύμφωνα με τον κανονισμό τιμολόγησης των ΦΟ.Δ.Σ.Α., που διαμορφώνεται σύμφωνα με το άρθρο 39 του ν. 4819/2021 (Α’ 129). Η απόφαση καθορισμού του ετήσιου κόστους διαχείρισης και της εισφοράς ή του τέλους των Ο.Τ.Α., κοινοποιείται στα δημοτικά συμβούλια μέχρι το τέλος του μηνός Αυγούστου κάθε έτους, ώστε να συμπεριληφθεί στους προϋπολογισμούς των Ο.Τ.Α. Η ετήσια εισφορά των δήμων, καταβάλλεται σε δώδεκα (12) ισόποσες μηνιαίες δόσεις. Το ποσό της ετήσιας εισφοράς ή του τέλους ή οποιουδήποτε ποσού πάσης φύσεως συμμετοχής μετοχικού κεφαλαίου των Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού προς τον οικείο Φο.Δ.Σ.Α., παρακρατείται από τη Δ.Ε.Η. Α.Ε. ή τον εναλλακτικό πάροχο ηλεκτρικής ενέργειας, από τα έσοδα του ενιαίου ανταποδοτικού τέλους καθαριότητας και φωτισμού του οικείου δήμου και αποδίδεται στον δικαιούχο Φο.Δ.Σ.Α. με τη διαδικασία του άρθρου 43 του ν. 3979/2011 (Α΄138). Αν το οφειλόμενο ποσό του οικείου δήμου είναι μεγαλύτερο των αντίστοιχων εσόδων αυτού από το ενιαίο ανταποδοτικό τέλος καθαριότητας και φωτισμού, ο Πρόεδρος του Φο.Δ.Σ.Α., κατόπιν εισήγησης του διευθυντή των οικονομικών υπηρεσιών, υποβάλλει σχετικό αίτημα στο Υπουργείο Εσωτερικών, το οφειλόμενο ποσό παρακρατείται από τους κεντρικούς αυτοτελείς πόρους του υπόχρεου δήμου και αποδίδεται σε αυτόν με απόφαση του αρμοδίου οργάνου του Υπουργείου Εσωτερικών. Αν οι Φο.Δ.Σ.Α. συνάπτουν συμβάσεις σύμπραξης σύμφωνα με τον ν. 3389/2005 (Α΄232), καθορίζουν τις ετήσιες εισφορές των δήμων σε ύψος που εξασφαλίζει την εκπλήρωση των οικονομικών υποχρεώσεων του Φο.Δ.Σ.Α…»

Ακολούθως, στα άρθρα 10 και 11 υπάρχουν τα εξής ενδιαφέροντα σημεία:

-«Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας δύναται να συνάπτει με την Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας και τον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 3852/2010 (Α΄ 87) και να αναλαμβάνει δράσεις για την προμήθεια στους δήμους των μέσων για την υλοποίηση της χωριστής συλλογής και μεταφοράς λοιπών ανακυκλώσιμων υλικών και βιοαποβλήτων».

-«Από την 1η.1.2025, οι φορείς λειτουργίας των Κ.Δ.Α.Υ. διενεργούν δειγματοληψίες και αναλύσεις επί των εισερχομένων φορτίων ανά Οργανισμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) α΄ βαθμού που εξυπηρετούν, προκειμένου να υπολογίζεται η ποσότητα των ανακυκλώσιμων αποβλήτων συσκευασιών και λοιπών υλικών, καθώς και το υπόλειμμα που αντιστοιχεί στους Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού, χρησιμοποιώντας ενιαία μέθοδο δειγματοληψίας και ανάλυσης».

Το άρθρο 12 αναφέρει: «Προς τον σκοπό της αποτροπής της μη νόμιμης συσσώρευσης αποβλήτων και της υποβάθμισης του περιβάλλοντος, καθώς και για τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας, ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας δύναται, με απόφασή του, να αναθέτει στον Γενικό Γραμματέα Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων την υλοποίηση έργων και δράσεων σε περίπτωση άρνησης, τεκμηριωμένης αδυναμίας ή αδράνειας Δήμου ή Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (Φο.Δ.Σ.Α.) να λάβει τα αναγκαία μέτρα συμμόρφωσης. Εάν η κρατική δαπάνη αφορά μέτρα για την υλοποίηση των οποίων υπόχρεος είναι δήμος, το αντίστοιχο ποσό της δαπάνης που απαιτήθηκε, παρακρατείται από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους».

Στο άρθρο 19 προβλέπονται κυρώσεις για όσους δεν συμμορφώνονται στις διατάξεις. Ειδικότερα επιβάλλεται κλιμακούμενο πρόστιμο ύψους χιλίων (1.000) ευρώ στους φορείς που δεν τηρούν την υποχρέωση εγγραφής και καταχώρισης των εγκαταστάσεων και δραστηριοτήτων τους στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Αποβλήτων (Η.Μ.Α).

Εντός του συγκεκριμένου σχεδίου νόμου υπάρχουν και άλλες διατάξεις όπως: Υλοποίηση δράσεων για την ενίσχυση της ανακύκλωσης στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, εναλλακτική διαχείριση των δημοτικών αποβλήτων συσκευασίας που εντάσσονται σε σύστημα επιστροφής, καθορισμός ειδικότερων θεμάτων για την πρόληψη αποβλήτων, πληροφορίες για το Ηλεκτρονικό Μητρώο Αποβλήτων κ.α.

Είναι σημαντικό το συγκεκριμένο νομοσχέδιο να «τύχει» ουσιαστικής διαβούλευσης και σε επίπεδο Δήμων αλλά και στην ΚΕΔΕ, καθώς και να τοποθετηθούν οι Δήμαρχοι, επί των διατάξεών του, για να προλάβουν να διορθώσουν ό,τι… διορθώνεται, πριν βρεθούν (ξανά) προ τετελεσμένων γεγονότων!