Οι καρδιακές αρρυθμίες καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα από τις εντελώς αθώες μέχρι εκείνες που μπορεί να είναι επικίνδυνες για τη ζωή του ασθενούς. Η κολπική μαρμαρυγή αποτελεί την πιο συχνή αρρυθμία της καρδιάς και χαρακτηρίζεται από ακανόνιστο καρδιακό ρυθμό. Ένας στους τέσσερις ενηλίκους > 40 ετών αναμένεται ότι θα εμφανίσει επεισόδιο κολπικής μαρμαρυγής κατά τη διάρκεια της ζωής του. Η θεραπεία της κολπικής μαρμαρυγής είναι σημαντική για δύο λόγους:
- για να ελεγχθούν και μειωθούν τα συμπτώματα του ασθενούς και
- για να αποφευχθούν σοβαρές επιπλοκές της νόσου όπως είναι το εγκεφαλικό επεισόδιο και η καρδιακή ανεπάρκεια.
Ορισμός – συχνότητα
Βάσει των στοιχείων της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης υπολογίζεται ότι άνω των 300.000 Ελλήνων εμφανίζουν κολπική μαρμαρυγή. Οι άνδρες επηρεάζονται περισσότερο από τις γυναίκες και η επίπτωση της αρρυθμίας αυξάνεται με την ηλικία και υπερβαίνει το 15% του πληθυσμού στην ηλικία των 80 ετών.
Ως επεισόδιο κολπικής μαρμαρυγής ορίζεται η καταγραφή του στο Ηλεκτροκαρδιογράφημα με διάρκεια πάνω από 30 δευτερόλεπτα.
Η κολπική μαρμαρυγή διακρίνεται σε:
- Παροξυσμική όταν αυτοτερματίζεται ή τερματίζεται μετά από ιατρική παρέμβαση εντος 7 ημερών από της ενάρξεώς της.
- Εμμένουσα όταν εμμένει πάνω από 7 ημέρες.
- Μακροχρόνια όταν διαρκεί πάνω από 12 μήνες.
- Μόνιμη όταν ανεξάρτητα από τη διάρκεια της έχει αποφασισθεί ότι οποιαδήποτε προσπάθεια ανάταξης σε κανονικό φλεβοκομβικό ρυθμό θα είναι μάταιη.
Συμπτώματα – Επιπτώσεις στην υγεία του ασθενούς
Η παρουσία της κολπικής μαρμαρυγής διπλασιάζει την θνητότητα ανεξάρτητα από άλλους παράγοντες κινδύνου.
Ο ασθενής μπορεί να μην αισθάνεται κανένα σύμπτωμα ή να παραπονείται για αίσθημα παλμών, εύκολη κόπωση, ζάλη, δύσπνοια, θωρακικό άλγος, διαταραχές του ύπνου ή σπάνια μπορεί να εμφανίσει συγκοπτικό επεισόδιο.
Πέραν της αύξησης της θνητότητας η κολπική μαρμαρυγή ευθύνεται για την εμφάνιση αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου, καρδιακής ανεπάρκειας, άνοιας, κατάθλιψης, επιβάρυνση της ποιότητας ζωής και τέλος για την ανάγκη επανειλλημμένων εισαγωγών στο Νοσοκομείο. Καταστάσεις που πυροδοτούν την εμφάνισή της, αποτελούν, πέραν των άλλων, ένα βαρύ γεύμα, η κατάχρηση αλκοόλ, η έντονη άσκηση και το έντονο ψυχοσυναισθηματικό stress.
Ανίχνευση της κολπικής μαρμαρυγής
Στην σύγχρονη εποχή πέραν του κλασικού Ηλεκτροκαρδιογραφήματος και της 24ωρης καταγραφής με Holter καρδιακού ρυθμού, η κολπική μαρμαρυγή ανιχνεύεται με ψηφιακά εργαλεία όπως τα έξυπνα (smart) ρολόγια που συνδέονται με τα αντίστοιχα κινητά τηλέφωνα. Στις ΗΠΑ η μελέτη Apple Heart Study που συμπεριέλαβε σχεδόν 500.000 χρήστες έξυπνων ρολογιών κατέληξε στο συμπέρασμα το 0,3% δηλαδή περίπου 2.500 εξ αυτών και ιδιαίτερα οι ηλικιωμένοι άνω των 65 ετών έλαβαν τουλάχιστον μια ειδοποίση καταγραφής σήματος κολπικής μαρμαρυγής.
Αντιμετώπιση των ασθενών με κολπική μαρμαρυγή
Τρεις είναι οι κύριοι στόχοι της αντιμετώπισης:
- Η μείωση των συμπτωμάτων, όταν υπάρχουν
- Η ελάττωση των επεισοδίων και
- Η πρόληψη των επιπλοκών που σχετίζονται με την αρρυθμία
Αυτοί οι στόχοι επιτυγχάνονται με τον έλεγχο της καρδιακής συχνότητας, την αντιμετώπιση των υποκείμενων παραγόντων κινδύνου (π.χ Υπέρταση, Καρδιακή Ανεπάρκεια, Βαλβιδοπάθειες Διαταραχές της λειτουργίας του θυρεοειδούς αδένα, Υπνική Άπνοια) και την αντιπηκτική αγωγή.
Ιδανικά η ανακούφιση από τα συμπτώματα και η μείωση του λεγόμενου «φορτίου» της κολπικής μαρμαρυγής, επιτυγχάνεται – όταν ο καρδιολόγος εκτιμά και οι συνθήκες το επιτρέπουν – με τη διατήρηση του κανονικού φλεβοκομβικού ρυθμού. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με φαρμακευτική ανάταξη είτε τέλος με επεμβάσεις κατάλυσης (ablation) από ειδικούς Ηλεκτροφυσιολόγους.
Πολλά επεισόδια μαρμαρυγής αυτοτερματίζονται εντός ολίγων ωρών είτε με τη λήψη από τον ίδιο τον ασθενή αντιαρρυθμικών φαρμάκων από του στόματος (pill in the pochet) κατόπιν προσυνεννόησης με τον προσωπικό καρδιολόγο. Σε ασθενείς με αιμοδυναμική αστάθεια (Υπόταση, Δύσπνοια κτλ.) ή σε αυτούς που επιδιώκεται η επάνοδος του φυσιολογικού καρδιακού ρυθμού πραγματοποιείται σε Νοσοκομειακό περιβάλλον με ενδοφλέβια χορήγηση αντιαρρυθμικών φαρμάκων.
Η ηλεκτρική ανάταξη αποτελεί τον πλέον αποτελεσματικό τρόπο επαναφοράς σε φλεβοκομβικό ρυθμό όταν η κολπική μαρμαρυγή είναι προσφάτου ενάρξεως <48ωρών. Στην περίπτωση που η εμφάνιση κολπικής μαρμαρυγής εκτιμάται ότι υπερβαίνει τις 48 ώρες, τότε προαπαιτείται η χορήγηση αντιπηκτικών φαρμάκων επί 3 εβδομάδες. Ορισμένα φάρμακα όπως η προπαφενόνη και η φλεκαϊνίδη χορηγούνται για τη μακροχρόνια διατήρηση του φλεβοκομβικού ρυθμού.
Τέλος, η κατάλυση (ablation) της κολπικής μαρμαρυγής συνιστάται σε συμπτωματικούς ασθενείς με παροξυσμικό ή εμμένοντα τύπο μετά την αποτυχία της αντιαρρυθμικής αγωγής ή και σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια. Η κατάλυση επιτυχγάνεται με διάφορες ειδικές τεχνικές που εφαρμόζουν οι Ειδικοί Ηλεκτροφυσιολόγοι όπως η χορήγηση ρεύματος ραδιοσυχνότητας(RF), μέσω κρυοπηξίας (cryoablation), ενώ προσφάτως εφαρμόζεται η τεχνική της χορήγησης παλμικών κυμάτων υψηλής τάσης (PFA).
Δρ. Ευάγγελος Γ. Πισιμίσης MD, FESC,
Καρδιολόγος
τ. Συντονιστής Δ/ντης Καρδιολογικής
Κλινικής Τζανείου
Ηρώων Πολυτεχνείου 59
τηλ: 21 1424 5718
