Βρίσκεστε μόνος στο σπίτι σας, και κάτι μόλις σας ξύπνησε τα μεσάνυχτα. Η καρδιά σας αρχίζει να χτυπάει σαν τρελή. Ο καρδιακός σας παλμός επιταχύνεται. Ακολουθεί σιωπή. Στη συνέχεια, ακούτε κάποιον να αρχίζει να σφυρίζει και μετά βήματα, που κινούνται αργά προς το υπνοδωμάτιό σας…
Υπάρχει μια βιολογική διαδικασία στον φόβο. Είναι μια προσαρμοστική αντίδραση που μοιραζόμαστε με άλλα όντα, και μας προετοιμάζει για τον κίνδυνο. Η αδρεναλίνη απελευθερώνεται, ο καρδιακός παλμός αυξάνεται, το αίμα ρέει στους μυς, το πεπτικό σύστημα κλείνει και η συνείδηση περιορίζεται καθώς επικεντρώνεται στην απειλή.
Είναι λογικό ότι ο φόβος είναι κάτι που θα θέλαμε να αποφύγουμε· συνδέεται με γεγονότα που μπορούν να μας βλάψουν, εμάς και αυτούς που αγαπάμε. Ωστόσο γιατί συχνά αναζητούμε τον τρόμο και πολλές φορές μας διασκεδάζει; Παράξενο; Ναι, αλλά είναι μέσα στην ανθρώπινη φύση. Ακόμα και στα μωρά αρέσει να τα τρομάζουμε λίγο όταν τους κρυβόμαστε.
Για σκεφτείτε σε πόσους ανθρώπους αρέσουν οι ταινίες τρόμου, τα ψυχολογικά θρίλερ, οι ταινίες με τα βασανιστήρια. Η δική μου γενιά είχε τρομάξει με «Τα σαγόνια του καρχαρία» και τον «Εξορκιστή». Στις μέρες μας η επιστήμη του ψυχαγωγικού φόβου έχει φτάσει στο να δίνονται σακούλες εμετού στους θεατές που μπαίνουν στον κινηματογράφο για να δούνε το «Terrifier 2».
Διασκεδάζοντας τρομοκρατημένοι
Αλλά και η γιορτή του Halloween, η γιορτή του τρόμου, θεωρείται στις ΗΠΑ η πιο προσοδοφόρα εμπορικά εποχή του έτους, μετά τα Χριστούγεννα.Οι πωλήσεις από γλυκά, κοστούμια και διακοσμητικά αντικείμενα για την ημέρα, φθάνουν τα έξι δισεκατομμύρια δολάρια.
Έρευνα που έγινε στο Dystopia Haunted House, ένα σπίτι τρόμου στη Δανία, σε 110 ανθρώπους ηλικίας από12 έως 57 ετών, έδειξε ότι οι άνθρωποι απολαμβάνουν τον τρόμο όταν βρίσκονται σε μια μεσαία κατάσταση φόβου. Δηλαδή όταν ο φόβος είναι μικρής διάρκειας και αποτελεί μια συναρπαστική εμπειρία αλλά όχι όταν μας κατακλύζει ως μια χαοτική εμπειρία.
Όσοι πήραν μέρος στο πείραμα φορούσαν καρδιακό μόνιτορ για να καταγραφούν τα τρία σημεία που προκαλούσαν τον μεγαλύτερο φόβο. Ένα από αυτά τα σημεία, ήταν και η εμφάνιση ενός γίγαντα με ματωμένο φόρεμα και πρόσωπο γουρουνιού που κρατούσε ένα αλυσοπρίονο.
Μια θεωρία που εξηγεί γιατί ο φόβος μπορεί να είναι ευχάριστος, είναι η επιτάχυνση της καρδιάς, η κομμένη αναπνοή. Ωστόσο, μπορείτε να κάνετε την καρδιά και τους πνεύμονές σας να χτυπούν κάνοντας γυμναστικές ασκήσεις και άλματα. Γιατί αυτό δεν μας διασκεδάζει;
Φαίνεται ότι υπάρχει κάτι ξεχωριστό στον ίδιο τον φόβο. Και βέβαια δεν είναι κάθε φόβος ευχάριστος ώστε να θέλουμε να τον ξαναζήσουμε. Μπορώ να βιώσω φόβο όταν χάνω το παιδί μου στο σούπερ μάρκετ αλλά δεν υπάρχει τίποτα σε αυτήν την εμπειρία που θα ήθελα να δοκιμάσω και να ξαναζήσω.
Έτσι, το μυστήριο παραμένει: Τι μας κάνει να μας αρέσουν τόσο κάποιες μορφές τρόμου, ώστε τις αναζητούμε και δίνουμε και χρήματα για να τις βιώσουμε;
Ίσως να μπορέσουμε να απαντήσουμε σε αυτήν την ερώτηση κάνοντας μια άλλη ερώτηση: Γιατί τα νεαρά ζώα, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών, επιλέγουν συχνά να εμπλακούν σε βίαια παιχνίδια, όπως τα παιχνίδια μάχης;
Οι θεωρητικοί της εξέλιξης έχουν μια απάντηση. Η μάχη είναι μια αξιόλογη δεξιότητα, και όσο περισσότερο την ασκείτε, τόσο καλύτεροι γίνεστε. Ωστόσο, πραγματικές μάχες μπορεί να σας σκοτώσουν ή να σας τραυματίσουν, οπότε η φυσική επιλογή έχει βρει ένα κόλπο: Βρείτε έναν αξιόπιστο συνεργάτη και ενσαρκώστε τις κινήσεις της μάχης, εκδηλώνοντας τις δεξιότητές σας σε μια κατάσταση χωρίς πραγματικό κίνδυνο.
Γενικότερα, μας κινητοποιεί να ασχολούμαστε με δραστηριότητες που μας επιτρέπουν να προπονηθούμε και να προετοιμαστούμε για επικίνδυνες δραστηριότητες με ασφαλή τρόπο. Αυτό είναι το κίνητρο του τρόμου. Ο Στίβεν Κινγκ το διατύπωσε απλά και περιεκτικά: «Φτιάχνουμε φανταστικούς φόβους για να μας βοηθήσουν να αντιμετωπίσουμε τους πραγματικούς». Είναι, είπε, «ο τρόπος του ισχυρού μυαλού να αντιμετωπίσει τα φρικτά προβλήματα».
Οι καλύτερες ταινίες τρόμου συχνά είναι φανταστικές αλλά τα βασικά θέματα συνδέονται στενά με αυτό που μας τρομάζει περισσότερο. Ο τρόμος περιλαμβάνει υπερβολικές αναπαραστάσεις των χειρότερων δυνατών σεναρίων, όπως η επίθεση από άγνωστους, η εκδήλωση τρομερών ασθενειών ή η κατάρρευση της κοινωνίας.
Η ασχολία με αυτές τις καταστάσεις έχει και θετικά αποτελέσματα. Έρευνα έδειξε ότι οι λάτρεις των ταινιών τρόμου επέδειξαν μεγαλύτερη ανθεκτικότητα κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Παρεμβάσεις που συνδυάζουν προσομοιώσεις τρόμου με βιοανάδραση έχει παρατηρηθεί ότι μειώνουν το άγχος σε παιδιά.
Επιπλέον, υπάρχει μια πιθανή διαφορά μεταξύ των φύλων όσον αφορά το πώς αντιλαμβάνονται τον φόβο. Για παράδειγμα, σε μια μελέτη σχετικά με τα σπίτια τρόμου, παρατηρήθηκε ότι οι γυναίκες ανέφεραν περισσότερο φόβο και λιγότερη απόλαυση σε σύγκριση με τους άνδρες. Επίσης φάνηκε ότι περισσότεροι άνδρες παρά γυναίκες επιλέγουν αρχικά να επισκεφτούν ένα τέτοιο σπίτι τρόμου.
Τέλος, υπάρχουν άνθρωποι που αισθάνονται ελάχιστο φόβο, μεταξύ αυτών και οι άνθρωποι με διασχιστικές διαταραχές. Επίσης σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε στο Markoff’s Haunted Forest, ένα σπίτι τρόμου στο Μέριλαντ, διαπιστώθηκε ότι οι άνθρωποι που δεν φοβούνται ζόμπι, κλόουν και δολοφόνους που κρατούν αλυσοπρίονα, είχαν ιστορία αντικοινωνικών συμπεριφορών.
Πηγή: ΕΡΤ
