Οι δασικές πυρκαγιές προκάλεσαν ζημιές σε περιουσίες ύψους περίπου 4,1 δισ. ευρώ σε όλη την Ευρώπη κατά τους πρώτους εννέα μήνες του 2023, με 1,66 δισ. ευρώ στην Ελλάδα και 871 εκατ. ευρώ στην Ισπανία. Αν και τεράστιες σε σύγκριση με το παρελθόν, οι ζημιές αυτές, που αντιστοιχούν στο 0,8% του ΑΕΠ του 2022 στην περίπτωση της Ελλάδας, θα μπορούσαν να γίνουν πολύ λιγότερο ασυνήθιστες τις επόμενες δεκαετίες, εάν οι πυρκαγιές γίνουν συχνότερες και σοβαρότερες λόγω της κλιματικής αλλαγής, όπως προβλέπει η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC), τονίζει στην τελευταία ανάλυσή της η Scope.
Η Scope εξετάζει τον κίνδυνο πυρκαγιών στην Ελλάδα ως μια μελέτη περίπτωσης για το ενδεχόμενο αύξησης του κόστους που σχετίζεται με το κλίμα σε περιοχές με θερμά και ξηρά καλοκαίρια, όπως η Μεσόγειος. Κάνει μάλιστα μια ανάλυση σεναρίων για να εκτιμήσει τη μελλοντική πιθανότητα εκδήλωσης πυρκαγιών και τις σχετικές ζημιές υπό τρία κλιματικά σενάρια, χρησιμοποιώντας ένα δικό της μοντέλο, συγκρίνοντας το με τις μέσες ιστορικές ζημιές μεταξύ 2006 και 2023.
Αντί να προεκτείνει απλώς τα προηγούμενα επίπεδα ζημιών από πυρκαγιές, προτιμά να εξετάσει τις δυνητικά μεγαλύτερες ζημιές που θα μπορούσαν να προκύψουν εάν οι πυρκαγιές φτάσουν σε μεγάλες μητροπολιτικές περιοχές, όπως η ευρύτερη περιοχή της Αθήνας.
Χρησιμοποιώντας μια προσέγγιση αναμενόμενων ζημιών, οι ετήσιες αναμενόμενες ζημιές από πυρκαγιές θα μπορούσαν να είναι 46% υψηλότερες το 2026-2030 στην Ελλάδα από τις ζημιές του 2023.
Ένας δυνητικά επιβαρυντικός παράγοντας για το οικονομικό κόστος των μελλοντικών πυρκαγιών στην Ελλάδα είναι η έλλειψη ασφαλιστικής κάλυψης. Μόνο το 9% των ζημιών από πυρκαγιές καλύφθηκε από ασφάλιση μεταξύ 1990 και 2019. Ελλείψει κυβερνητικής παρέμβασης, οι ζημίες θα επιβαρύνουν τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, καθώς και τις εγχώριες τράπεζες, με πιθανές ευρύτερες επιπτώσεις στον δανεισμό στην Ελλάδα.
Το μακροπρόθεσμο κόστος των πυρκαγιών θα αυξηθεί στην Ελλάδα
Η Ελλάδα βιώνει εδώ και καιρό καιρικές συνθήκες που μπορούν να βοηθήσουν την έναρξη, την εξάπλωση και τη διατήρηση των πυρκαγιών, όπως πολλές χώρες της Μεσογείου. Ένας δείκτης των σχετικών μετεωρολογικών συνθηκών είναι ο Δείκτης Καιρού – Πυρκαγιάς (FWI), ένας δείκτης που λαμβάνει υπόψη διάφορες μεταβλητές που επηρεάζουν την πορεία των πυρκαγιών. Η Ελλάδα είναι μία από τις πολλές περιοχές με τις υψηλότερες τιμές FWI στην ΕΕ. Αυτός ο υψηλός κίνδυνος πυρκαγιάς αντικατοπτρίζεται στις ετήσιες καμένες εκτάσεις.
Σε σύγκριση με τις ιστορικές περιόδους πυρκαγιών, η περίοδος πυρκαγιών του 2023 ήταν ιδιαίτερα σοβαρή, με εστίες πυρκαγιών στη Ρόδο, τον Έβρο και κοντά στην Αθήνα. Μέχρι τις αρχές Σεπτεμβρίου είχαν καεί περισσότερα από 173.000 εκτάρια. Με βάση τις ζημιές από πυρκαγιές για το 2023 και θεωρώντας ότι οι ζημιές από πυρκαγιές είναι ανάλογες με τα τετραγωνικά χιλιόμετρα (km2) καμένης έκτασης, η Scope εκτιμά ότι οι μέσες ετήσιες ζημιές από πυρκαγιές θα ανέλθουν σε 484 εκατ. ευρώ για την περίοδο 2006-2023.
Η περίπτωση της Αττικής
Μεγάλο μέρος του οικονομικού κεφαλαίου της Ελλάδας είναι συγκεντρωμένο στην Αθήνα και γύρω από αυτήν. Αν επαναλάβει την ίδια άσκηση αλλά αφήσει έξω την περιοχή της Αθήνας, τότε διαπιστώνεται ότι οι ετήσιες αναμενόμενες απώλειες κυμαίνονται μεταξύ 1,3 δισ. ευρώ την περίοδο 2026-2030 και 1,5 δισ. ευρώ μέχρι το 2046-2050. Ενώ αυτή η ετήσια αναμενόμενη ζημία είναι χαμηλότερη από τις ζημίες από πυρκαγιές το 2023, παραμένει πολύ υψηλότερη από την εκτιμώμενη μέση ετήσια ζημία ύψους 484 εκατ. ευρώ κατά την περίοδο 2006-2023.
Το κέντρο της Αθήνας και τα προάστια που βρίσκονται σε άμεση γειτνίαση έχουν σχετικά χαμηλές αναμενόμενες ζημιές, λόγω του χαμηλότερου κινδύνου πυρκαγιάς σε σύγκριση με τις γύρω περιοχές, καθώς υπάρχει λιγότερη εύφλεκτη βλάστηση, ενώ οι συμπαγείς πόλεις μπορεί να είναι λιγότερο ευάλωτες, καθώς είναι καλύτερα προστατευμένες λόγω της μικρότερης έκτασης. Ωστόσο, η έκθεση των λιγότερο πυκνοκατοικημένων προαστίων και των αγροτικών περιοχών είναι σημαντικά υψηλότερη από εκείνη του κέντρου της πόλης.
Ο κίνδυνος σε χρηματικούς όρους λαμβάνει υπόψη τόσο τη μέση ετήσια αναμενόμενη ζημία όσο και τα περιουσιακά στοιχεία σε μια συγκεκριμένη περιοχή. Καθώς στις αγροτικές περιοχές κινδυνεύουν ελάχιστα περιουσιακά στοιχεία, η αναμενόμενη ζημία είναι αμελητέα.
