Σ” εκείνο το μεταίχμιο όπου οι στιγμές αντιστέκονται ζητώντας την παράτασή τους, λίγο πριν συντελεστεί το οριστικό και αμετάκλητο στο Γ” Νεκροταφείο, ο Νίκος Μπελαβίλας έγραψε και ανάρτησε στο χρονολόγιό του στο Facebook και στη μνήμη του Αλέκου Τσουρινάκη τα παρακάτω:
«Ένας «παλιός» ενεργός πολίτης και καλός φίλος -ο Μπάμπης Λιβιεράτος- πριν από λίγα βράδια σε μία εκδήλωση του «Πειραιάς για Όλους», έφερε έναν φάκελο και μου τον παρέδωσε ζητώντας μου να τον φυλάξω. Ο φάκελος, ένα παλαιού τύπου ξεθωριασμένο χάρτινο πορτοκαλί ντοσιέ με αυτιά, περιείχε σε καλή κατάσταση χειρόγραφα, τυπωμένες μπροσούρες, κείμενα δακτυλόγραφα με διορθώσεις και λίγα κιτρινισμένα ψηφοδέλτια, το βασικό υλικό της δημοτικής κίνησης «Πολίτες του Πειραιά». Ξεφύλλιζα, διάβαζα και θυμόμουν ονόματα, ιδέες, προτάσεις για την πόλη, την κοινωνία της… που ξαναήρθαν από μία διαβολεμένη σύμπτωση στο φως από την αφάνεια· από το μακρινό 1986.
Η ομάδα των ανθρώπων που συγκρότησαν τους «Πολίτες» προερχόταν από δύο μεγάλες πολιτικές δεξαμενές. Η πρώτη του ΚΚΕ εσωτερικού με στελέχη κάθε ηλικίας, παλιούς αντάρτες του ΕΛΑΣ, Εδαΐτες, Λαμπράκηδες και αντιδικτατορικούς αγωνιστές του «Ρήγα Φεραίου». Η δεύτερη με νέους και νέες από τον περίφημο «Χώρο» της ύστερης Μεταπολίτευσης, τους ανένταχτους μετά τις διασπάσεις των οργανώσεων νεολαίας -Β΄ Πανελλαδική, διάσπαση της ΚΝΕ, διάσπαση της νεολαίας ΠΑΣΟΚ- που συντάραξαν την Αριστερά πέντε χρόνια μετά την πτώση της Χούντας. Αυτή η πολυπληθής ομάδα από το 1982 είχε στήσει ένα πραγματικά μαζικό εγχείρημα με τη συμμετοχή εκατοντάδων Πειραιωτών, την Εταιρεία Κινηματογράφου, Τέχνης και Πολιτισμού. Η Ε.ΚΙ.ΤΕ.Π μαζί με την παλιότερη «Στοά», το πολιτιστικό στέκι της εποχής της δικτατορίας, αποτέλεσαν ένα πεδίο απεγκλωβισμού όλων μας από την κομματική «γραμμή» και τα δόγματα που αποτελούσαν ευαγγέλια. Υπήρξαν σπουδαία εργαστήρια συλλογικής χειραφέτησης μέσα στην πολιτική και πολιτιστική έρημο του Πειραιά.
Έτσι λοιπόν, το 1986 ήταν η πρώτη φορά που μία αριστερή τοπική συσπείρωση τόλμησε να δηλώσει αυτόνομα παρούσα στις δημοτικές εκλογές, χωρίς να ακολουθήσει την ως τότε παράδοση των συμμαχικών σχημάτων με κεντρώους ή εκ του ΠΑΣΟΚ προερχόμενους υποψηφίους.
Επικεφαλής του σχήματος ο σαραντάχρονος Κώστας Κωσταράκος, μία κορυφαία φιγούρα του αντιδικτατορικού φοιτητικού κινήματος και του «Ρήγα Φεραίου». Αντίπαλοι μας ο απερχόμενος Γιάννης Παπασπύρου του ΠΑΣΟΚ και ο ανερχόμενος Ανδρέας Ανδριανόπουλος της ΝΔ. Και οι δύο πολύ ισχυρά ονόματα της πόλης. Ο πρώτος είχε μπει στη φάση της παρακμής με μία αμφιλεγόμενη διοίκηση του δήμου, ενώ ο δεύτερος, ένας από τους πιο συνεπείς νεοφιλελεύθερους της δεξιάς, χρησιμοποίησε τελικά τον δήμο ως εφαλτήριο για μία δυναμική σταδιοδρομία μακριά από τον Πειραιά.
Οι αντιδράσεις από την ηγεσία του ΚΚΕ εσωτερικού -στο οποίο ανήκαν πολλές και πολλοί των «Πολιτών» και ο Κωσταράκος- ήταν μάλλον αρνητικές. Ο Λεωνίδας Κύρκος θεωρούσε λάθος την αυτόνομη κάθοδο, παρότι το παράδειγμα του Πειραιά ακολούθησε και η Αθήνα με τον Κώστα Φιλίνη επικεφαλής. Η πορεία προς τις δημοτικές εκλογές ήταν ένα όμορφο πανηγύρι δημιουργίας. Για πρώτη φορά αυτή η πολιτική σύναξη, ένιωθε απελευθερωμένη από τις ίντριγκες και τις συμφωνίες διαδρόμων, που ως τότε κυριαρχούσαν στη δημοτική πολιτική, από τα ατομικά σχέδια νέων παραγόντων του ΠΑΣΟΚ και της Αριστεράς, που μόλις είχαν ανέβει στις πολυθρόνες του δημοτικού συμβουλίου για να μείνουν ισόβια εκεί.
Οι «Πολίτες του Πειραιά» ηττήθηκαν σε εκείνες τις εκλογές. Πήραν γύρω στις 3.500 ψήφους και δεν εξέλεξαν δημοτικό σύμβουλο. Νίκησε ο Ανδρέας Ανδριανόπουλος. Αν ψάξουμε το αποτύπωμα που άφησε η δημαρχία του στον Πειραιά μπορούμε να θυμηθούμε δύο γεγονότα: την ίδρυση του δημοτικού ραδιοσταθμού «Κανάλι Ένα» και την αποθεωτική υποδοχή στο δημαρχείο -από τεράστια πλήθη με τον δήμαρχο μπροστά- του τότε ακόμη παντοδύναμου τραπεζίτη Γιώργου Κοσκωτά ο οποίος αγόρασε με το εξωφρενικό ποσόν των 3 δισεκατομμυρίων δραχμών τον ποδοσφαιριστή Λάγιος Ντέταρι. Ο Κοσκωτάς μετά από λίγους μήνες βρισκόταν στη φυλακή και ο Ντέταρι σε δύο χρόνια έφυγε για αλλού, όπως και ο νεοεκλεγείς δεξιός δήμαρχος. Αυτά τα στοιχεία της δημοτικής θητείας Ανδριανόπουλου -ΜΜΕ, ποδόσφαιρο και πολύ χρήμα αγνώστου προέλευσης- μπήκαν για πρώτη φορά στο πειραϊκό αυτοδιοικητικό παιγνίδι και το καθόρισαν στη συνέχεια. Είναι οι κύριοι άξονες από τότε ως σήμερα που ορίζουν τις τύχες της πόλης μας.
Επιστρέφουμε στους «Πολίτες του Πειραιά». Η μεγάλη παρέα, παρά την ήττα του 1986 έμεινε ενεργή. Στους καταλόγους με τις υπογραφές της διακήρυξης και στα ψηφοδέλτια φιγουράρουν δεκάδες επώνυμοι πια, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων παρέμεινε με πολλούς τρόπους στη δημόσια τοπική ζωή. Στελέχωσαν όλα μα όλα τα κινήματα πόλης και τις μάχες για το περιβάλλον που ξεφύτρωσαν, τις περισσότερες πρωτοβουλίες πολιτισμού, τις μεγάλες καμπάνιες αλληλεγγύης έως και το κίνημα στήριξης των προσφύγων, τα σημαντικά αυτοδιοικητικά εγχειρήματα από τότε. Το «Λιμάνι της Αγωνίας» το 1998 και ο «Πειραιάς για Όλους» το 2019 ξεπήδησαν από αυτή τη μαγιά, από τους πρώτους του 1986. Ο νεανικός πυρήνας της παρέας -σήμερα εξηντάρηδες, μαμάδες, μπαμπάδες, γιαγιάδες και παππούδες- συνέχισε να είναι μαζί, για μία ολόκληρη κοινή ζωή. Μαζί στους έρωτες και στα παιδιά που γεννήθηκαν, με τις πίκρες και τις αναποδιές, με τις πειραιώτικες μαγκιές και τις επίσης πειραιώτικες αλητείες, με τους θυελλώδεις καυγάδες και τα μυθικά γλέντια, με τις πολιτικές συγκρούσεις και συγκλίσεις, εδώ στο Πασαλιμάνι, στο Δημοτικό Θέατρο και στην Τερψιθέα.
Χάθηκαν πρώτα νωρίς ο Κώστας Κωσταράκος και η Βίκυ Κωτσοβέλου, όλη η γενιά της Εθνικής Αντίστασης και σήμερα ο Αλέκος Τσουρινάκης.
Διαβάζοντας τον φάκελο που παρέδωσε ο Μπάμπης, χωρίς να το φαντάζεται και εκείνος, λίγες ώρες πριν από τον χαμό του Αλέκου, σκεπτόμουν πως αυτή η παρέα όντως έγραψε ιστορία στον Πειραιά. Από την ίδρυση της ΕΚΙΤΕΠ και των «Πολιτών» έως τα τώρα. Είναι ακριβώς σαράντα χρόνια. Ώρα για αναστοχασμούς, για να «κάνουμε ταμείο» και να χαρούμε που το ταμείο βγαίνει με ηθικό και πολιτικό πλεόνασμα. Είναι όμως ώρα για κάτι άλλο πολύ-πολύ σοβαρό: για να κάνουμε στην μπάντα, να αφήσουμε τις νέες παρέες, τους τωρινούς εικοσάρηδες και σαραντάρηδες να κάνουν το κουμάντο με τις φρέσκες ιδέες τους, με τη ζωντάνια τους. Το οφείλουμε στην πόλη που αγαπάμε, στην Αριστερά που κομμάτι της είμαστε».
