Του Κώστα Παναγιωτάκη
Στην Ελλάδα τα περίπτερα ζουν σε μια «αμφιβολία», πατώντας σε κενά νόμου και προσπαθώντας να βγάλουν τα «προς το ζην» σε ένα άκρως ανταγωνιστικό περιβάλλον που βάλλεται από παντού.
Με αφορμή το τελευταίο ρεπορτάζ της ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ για τις προμήθειες στις κάρτες κινητής τηλε φωνίας, ένα θέμα που βοήθησε πολύ κόσμο να καταλάβει τι συμβαίνει και κυρίως, ανέδειξε τις «πιέσεις» που ασκούνται στον κλάδο, ήρθαμε σε επικοινωνία με τον πρόεδρο της Ένωσης Επαγγελματιών Περιπτερούχων Πειραιώς και Περιχώρων «Η ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΣ» κ. Μανώλη Νικητάκη, ο οποίος μας «αποκάλυψε» ζητήματα που δεν είναι γνωστά, στο ευρύ κοινό, γύρω από τη λειτουργία των περιπτέρων και τις κινήσεις «άμυνας» που γίνονται για την αποκατάσταση μεγάλων αδικιών.
ΤΣΙΓΑΡΑ – ΚΑΠΝΟΣ
Πρόκειται για το βασικό έσοδο των περιπτερούχων, σε ποσοστό 70% έως 80%. Ωστόσο, γύρω από την πώληση τσιγάρων και καπνού μαίνεται ένας ανελέητος «πόλεμος», που συντηρείται γύρω από κενά νόμου και αντικρουόμενες υπουργικές κινήσεις. Τα προηγούμενα χρόνια έγιναν κινήσεις να «ανοίξει» η πώληση τσιγάρων σε mini markets και super markets. Μετά από μεγάλο αγώνα των Ενώσεων και του κλάδου, το 2013, βγήκε μια γνωμοδότηση του ΝΣΚ που ξεκαθαρίζει σε ποια σημεία θα πρέπει να πωλούνται τσιγάρα - καπνός και αποκαθιστούσε την «τάξη». Η εν λόγω γνωμοδότηση έγινε δεκτή από τις Επιτροπές της Βουλής αλλά ένα χρόνο αργότερα (2014) ο τότε υπουργός κ. Χατζηδάκης, με μια «εμβόλιμη» τροπολογία σε άσχετο νομοσχέδιο, αναστέλλει το προηγούμενο νομικό πλαίσιο και ως ακολούθως «παγώνει» τη γνωμοδότηση του ΝΣΚ, επικαλούμενος «θέσεις» του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Από τότε έχει δημιουργηθεί «νομικό κενό», πάνω στο οποίο, μπορεί να πατούν όποιοι και όπως θέλουν… Ακολούθησαν κάποιες ενέργειες «στο πόδι», που στόχο είχαν όχι τόσο το ξεκαθάρισμα στο χώρο των καπνικών, όσο στην αντιμετώπιση του λαθρεμπορίου και την προστασία των ευάλωτων ομάδων.
Δημιουργήθηκε μια πλατφόρμα με επίκεντρο την «ιχνηλασιμότητα», όπου οι επαγγελματίες έπρεπε να μπαίνουν και να παίρνουν αύξοντα αριθμό, που στη συνέχεια θα έδειχναν στους προμηθευτές. Στην πλατφόρμα όμως μπήκαν μέσα όλοι (!), ακόμη και επιχειρήσεις αρτοποιίας! Ακολούθως, πέρασε μια διάταξη ώστε να μη «φαίνονται» σε πρώτη προβολή τα τσιγάρα (εκτός από περίπτερα και τα καπνοπωλεία), αλλά έλεγχος, ούτε εκεί έγινε ποτέ καθώς υπουργικές «πηγές» είπαότι υπήρχαν άλλες πολιτικές προτεραιότητες… Τα λαθραία βεβαίως, εξακολουθούσαν να κατακλύζουν τις γειτονιές των μεγαλουπόλεων! Με τα δεδομένα αυτά, το «άνοιγμα» καπνικών είναι σε ισχύ και μπορούν να πωλούν και τα super markets.
Γιατί όμως δεν το κάνουν; Διότι δεν τους συμφέρει. Το ποσοστό κέρδους είναι για αυτές τις επιχειρήσεις μικρό, συγκριτικά με το συνολικό τζίρο που κάνουν από καταναλωτικά αγαθά. Επιπλέον, για να πωλούν τσιγάρα πρέπει να πληρώνουν μετρητοίς (και όχι με επιταγές) τους προμηθευτές, κάτι που αντιβαίνει στην οικονομική «στρατηγική» τους και συνάμα, υποχρεούνται στο σημείο πώλησης να έχουν ειδικό υπάλληλο, κάτι που για τα super markets είναι έξτρα κόστος.
Αντιθέτως, τα περίπτερα συνεχίζουν να μάχονται με τα ποσοστά κέρδους. Πληροφορίες αναφέρουν ότι το ποσοστό γενικού κέρδους είναι σήμερα στο 2,8 ενώ με κάποιες εταιρείες γίνονται καλύτερες συμφωνίες (3,8 ο Καρέλιας και 4,5 η στη Philip Morris). Η γενική εικόνα είναι ότι το 90% του συνολικού κέρδους από τα καπνικά καταλήγει στο Κράτος και για το υπόλοιπο 10% γίνεται «πόλεμος» μεταξύ επαγγελματιών εταιρειών και προμηθευτών για το ποιος θα καρπωθεί το μεγαλύτερο κομμάτι της «πίτας». Βεβαίως, για τους περιπτερούχους η κατάσταση είναι δυσμενής. Ως επιστέγασμα, καλούνται να ανταποκριθούν και στη διαδικασία των POS, τι και αν οι ίδιοι έχουν καταθέσει αίτημα στο ΥΠΟΙΚ για εξαίρεση των τσιγάρων.
ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ – ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ που «χτυπούν» πλειστηριασμούς περιπτέρων
Όλοι (και εμείς) είχαμε την εικόνα ότι για τις άδειες περιπτέρων προτεραιότητα είχαν ευάλωτες ομάδες πολιτών. Όμως από το 2012, όπως μας ενημέρωσε ο κ. Νικητάκης, έχει ανοίξει το «παιχνίδι» διεκδίκησης αδειών περιπτέρων, με συμμετοχή και Α.Ε. που ενδιαφέρονται κυρίως για θέσεις «φιλέτα» και λογική… «franchise». Στον Πειραιά και στο Πέραμα δεν έχουν παρατηρηθεί τέτοια φαινόμενα. Σε άλλες περιοχές όμως, υπάρχουν! Ο κ. Νικητάκης μας περιέγραψε κάτι που συνέβη στη Νίκαια πριν λίγο καιρό. Μια γυναίκα που ήταν στο επάγγελμα 25 χρόνια, διατηρούσε περίπτερο του οποίου η 10ετία είχε παρέλθει. Το μίσθωμα που πλήρωνε ήταν 300 ευρώ. Η ίδια ήθελε να συνεχίσει να εργάζεται καθώς επιθυμούσε να συμπληρώσει τις προϋποθέσεις για σύνταξη. Η άδεια λοιπόν μετά το πέρας της προθεσμίας, γύρισε στο Δήμο και βγήκε σε πλειστηριασμό, όπως ορίζει ο νόμος. Η γυναίκα συμμετείχε στις διαδικασίες προσφέροντας μάλιστα μίσθωμα 200 ευρώ παραπάνω, για να συνεχίσει να εργάζεται. Εκεί όμως βρήκε απέναντί της μια Α.Ε. που «χτύπησε» τον πλειστηριαμό προσφέροντας μίσθωμα για το περίπτερο 1.700 ευρώ! Η γυναίκα, μη έχοντας άλλη επιλογή ανέβασε την προσφορά της σε 1.701 ευρώ, πήρε ξανά «το περίπτερό της» αλλά μετά από λίγο καιρό αναγκάστηκε να το κλείσει καθώς δεν έβγανε οικονομικά!
ΖΗΤΗΜΑ ΚΑΙ ΜΕ ΤΑ ΕΙΣΙΤΗΡΙΑ
Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά που σας περιγράφουμε, οι περιπτερούχοι αντιμετωπίζουν ζητήματα και με τα μηχανάκια φόρτισης εισιτηρίων που διαχειρίζεται ο ΟΑΣΑ. Εκεί γίνεται μεγάλος αγώνας για να μη μειωθεί το ποσοστό κέρδους τους από το 4% ενώ παρά τις πιέσεις της Ένωσης, ο ΟΑΣΑ αρνείται να ενημερώσει τους περιπτερούχους για τα κριτήρια που θέτει ως προς την επιλογή σημείων πώλησης.
Έτσι παρατηρείται το φαινόμενο, κάποια περίπτερα που είναι κοντά σε στάσεις λεωφορείων, να μη διαθέτουν εισιτήρια! Επιπλέον, ζητήθηκε από περιπτερούχους που ήδη διαθέτουν μηχανάκια να «ενισχύσουν» το αποθεματικό της εγγύησης για αυτές τις συσκευές, διαφορετικά θα βγουν εκτός «χάρτη» πωλήσεων. Αυτά και πολλά άλλα, αντιμετωπίζει σήμερα ο κλάδος των περιπτερούχων. Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ θα συνεχίζει το ρεπορτάζ της, αναδεικνύοντας τα θέματα του κλάδου. Τα περίπτερα είναι κομμάτι της Ελληνικής ιστορίας και όσο μπορούμε πρέπει να τα στηρίξουμε.
