*του Στέλιου Τραϊφόρου
Ποτέ δεν είναι αργά! Έστω, και με καθυστέρηση πολλών… δεκαετιών, έγινε –για πρώτη φορά- η παρουσίαση της Ιστορίας του Πειραϊκού Τύπου, μέσα στην πόλη μας, και παρουσιάστηκε η «γέννηση» και η «διαδρομή» των πρώτων εφημερίδων από τη εποχή που ο Πειραιάς άρχισε να λειτουργεί επίσημα και συγκροτημένα ως δήμος.
Μπράβο, λοιπόν στην σημερινή Δημοτική Αρχή και στον δήμαρχο Βασίλη Μιχαλολιάκο που απεφάσισαν να αναδείξουν την ιστορία του Πειραϊκού Τύπου (εφημερίδες και περιοδικά) και συγχαρητήρια στην εκλεκτή συνάδελφο και Προϊσταμένη του Τμήματος Τύπου και Μέσων Ενημέρωσης του Δήμου Πειραιά, Μαίρη Βλαχάκου που ήταν η συντονίστρια της εκδήλωσης σε συνεργασία με το ιστορικό Αρχείο Πειραιά και την κ. Λίτσα Μπαφούνη.
Εξαιρετική η ομιλία του δημάρχου Βασ. Μιχαλολιάκου κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης στη δημοτική βιβλιοθήκη. Δεν ήταν μόνον ένας «απλός χαιρετισμός» σε εγκαίνια αλλά μια ομιλία γεμάτη από στοιχεία, που παρουσίαζε βήμα-βήμα την ιστορική διαδρομή του Πειραϊκού Τύπου στην πόλη μας.
Είχε δεσμευθεί προ μηνών ο κ. δήμαρχος, να πραγματοποιηθεί το ταχύτερο αυτή η ενδιαφέρουσα εκδήλωση για τις εφημερίδες και τους πρωτοπόρους του Τύπου στον Πειραιά.
Βέβαια –για να είμαστε δίκαιοι- πριν 30 χρόνια, περίπου- είχε διοργανωθεί στο Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιά, με πρωτοβουλία της διοικήσεως του, μια συζήτηση με τους εκδότες των Πειραϊκών Εφημερίδων και περιοδικών όπου παρουσιάσθηκαν τα προβλήματα τους (σ.σ. μιλάμε για τις νεότερες εφημερίδες από το 1950 και πέρα). Ήταν τότε, μια χρήσιμη συζήτηση, πράγματι. Μίλησε σχετικά και ο συντάκτης του παρόντος σημειώματος και δόθηκε μια εικόνα των οικονομικών αλλά και τεχνικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι Πειραϊκές εφημερίδες, οι περισσότερες των οποίων ως γνωστόν διέκοψαν την έκδοσή τους τα τελευταία χρόνια.
Ο κ. Β. Μιχαλολιάκος, πράγματι, εξέφρασε την λύπη του για το «τέλος» μάλλον άδοξα, των παραδοσιακών και ιστορικών εφημερίδων «Χρονογράφος», «Φωνή Πειραιά». Επιθυμία του, όμως, ήταν μέσω αυτής της έκθεσης να αναδείξει τις μοναδικές υπάρχουσες στην πόλη «ΔΗΜΟΤΗ», «ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ» και «ΦΩΝΗ ΠΕΙΡΑΙΩΤΩΝ» καθώς κι’ άλλα έντυπα.
Πολλά μάτια βούρκωσαν όταν άκουσαν την εξαίρετη, πράγματι, ομιλία της εκδότριας της εφημερίδας του «ΔΗΜΟΤΗ» κυρίας Κρυσταλλίας Ραΐση, η οποία προσήλθε με συγκίνηση στην εκδήλωση, αφού η δική της εφημερίδα θεωρείται σήμερα η αρχαιότερη στην πόλη μας. Με ευφράδεια, λόγου και καταπληκτική άνεση η κ. Ραΐση περιέγραψε με ντοκουμέντα και γεγονότα πολλές ιστορικές παραμέτρους της εκδόσεως της δικής της εφημερίδας από τον πατέρα της, τον αείμνηστο μαχητικό δημοσιογράφο Διονύση Πανίτσα και την μητέρα της Ευφροσύνη, που στήριξαν με τους αγώνες τους τον «Δημότη».
Η κυρία Ραΐση αναφέρθηκε στην δύσκολη πορεία της εφημερίδας που εκτός από τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετώπιζε είχε και τις «πολεμικές επιθέσεις» διαφόρων πολιτικών παραγόντων του Πειραιά, που δεν τους… άρεσαν τα αποκαλυπτικά ρεπορτάζ για τα «Στραβά κι’ Ανάποδα» της πόλης».
Πρόσθεσε πως οι εφημερίδες του Πειραιά κατάφεραν ακόμη κάτι πολύ σημαντικό που όλοι το ξέρουμε, αλλά κανένας δεν το έχει διατυπώσει με λόγια: να μάθουν στον κόσμο να διαβάζει και να γράφει. Ειδικά τον 19ο και το πρώτο μισό του 20ου αιώνα που ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού μετά βίας συλλάβιζε και ακόμη δυσκολότερα έγγραφε το όνομά του (κι αυτό ανορθόγραφο).
Τέλος η εκδότρια του «Δημότη» ευχαρίστησε όλους τους δημοσιογράφους και λογοτέχνες που συνεργάσθηκαν –κατά καιρούς- με την εφημερίδα.
Ο δικός μας άνθρωπος, ο εκδότης της «ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ», ο Σταύρος Καραμπερόπουλος, έκανε μια ομιλία από καρδιάς, εντυπωσίασε και προβλημάτισε το ακροατήριό του, αναφερόμενος στην εφημερίδα την οποία αγόρασε με όραμα, πριν πολλά χρόνια.
«Εγώ –είπε ο κ. Καραμπερόπουλος- δεν ήμουν εκδότης εφημερίδων αλλά επιστημονικός εκδότης πανεπιστημιακών συγγραμμάτων. Αποφάσισα να ασχοληθώ με την «ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ» γιατί αγάπησα τον χώρο του Πειραϊκού Τύπου. Πετύχαμε –κόντρα στις αντιξοότητες- να κάνουμε σύγχρονη και ισχυρή την ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ, δεν πνιγήκαμε στην ρηχή δημοσιογραφία, δεν φοβηθήκαμε το σχόλιο και σήμερα, κυκλοφορούμε ανανεωμένοι σε όλο τον Πειραιά και στην Περιφέρεια έχοντας κερδίζει την εμπιστοσύνη αναγνωστών κάθε ηλικίας». Ο κ. Καραμπερόπουλος συνέχισε λέγοντας:
Ο τοπικός Τύπος έχει πλεονεκτήματα και αδυναμίες. Είναι περισσότερο προσβάσιμος στους πολίτες, αναδεικνύει προβλήματα που δύσκολα θα τα διαβάστε σε πανελλαδικής εμβέλειας έντυπα, απεικονίζει τη πραγματική ζωή μιας πόλης, καταγγέλλει τα «κακώς κείμενα» και προτείνει λύσεις όπου χρειάζεται.
Η σοβαρότερη αδυναμία του είναι ότι πολλές φορές ο Τοπικός Τύπος «παλεύει» μόνος του, χωρίς ουσιαστική στήριξη και δυστυχώς, χωρίς τα απαραίτητα «εχέγγυα» που θα τον καταστήσουν δυνατό, ανεξάρτητο και «σύμμαχο» της κοινωνίας στην οποία απευθύνεται. Εμείς στην ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ επιλέξαμε να μπούμε σε νέες «φουρτούνες» αποφασισμένοι να πιάσουμε λιμάνι! Αξιοποιούμε ένα σύγχρονο «μοντέλο» δημοσιογραφίας και τεχνικές δουλεμένες σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Χιλιάδες εφημερίδες μοιράζονται καθημερινά στις γειτονιές του Πειραιά. Πετύχαμε δυνατές συνεργασίες. Εκδώσαμε στα αγγλικά Τουριστικούς Οδηγούς για τους επισκέπτες της κρουαζιέρας. Προσφέρουμε στον Πειραιά. Δίνουμε θέσεις εργασίας σε Πειραιώτες!
Επαναφέραμε το θεσμό του παλιού εφημεριδοπώλη. Αναπτύξαμε οργανωμένο σύστημα διανομής σε περίπτερα αλλά και… «πόρτα-πόρτα» και «Γραφείο-Γραφείο»…
Ο κ. Καραμπερόπουλος επεσήμανε τις δυσκολίες και τα τεράστια προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι εφημερίδες του Πειραιά, με την διακοπή της δημοσιεύσεων των Ισολογισμών. Με την αναφορά του αυτή ο εκδότης της «Κοινωνικής» έκρουσε καμπανάκι τόσο στην διοίκηση της ΕΣΗΕΑ όσο και στον Γενικό Γραμματέα Τύπου που παρακολουθούσαν με ιδιαίτερη προσοχή την ομιλία του. Επίσης, έστειλε μήνυμα στην πολιτεία για να βοηθήσει τον Πειραϊκό Τύπο που κινδυνεύει, εάν δεν αλλάξουν οι συνθήκες, να καταρρεύσει.
Χαμογελώντας –πάντοτε στην διάρκεια της ομιλίας του- ο κ. Στ. Καραμπερόπουλος- μετέφερε στους παρευρισκομένους την αισιοδοξία ότι, τελικά ο Πειραϊκός Τύπος θα «σταθεί στα πόδια του» γιατί συγκεντρώνει την αγάπη των πολιτών!
Ο δημοσιογράφος κ. Κωνσταντίνος Κουμπέτσος χαρακτήρισε τις εφημερίδες πραγματικά «φρούρια ελευθερίας» και «κάστρα δημοκρατίας και ελευθεροτυπίας»
Για περισσότερες πληροφορίες και αρχειακό υλικό μπορείτε να επισκεφτείτε τη δημοτική βιβλιοθήκη.
Μαρία Αντωνιάδου – Πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ
Η δραστήρια Πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ κυρία Μαρία Αντωνιάδου, έκανε μια ιστορική αναδρομή στην πόλη του Πειραιά και συνέδεσε την άνθιση του τοπικού τύπου με τις μεγάλες κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές που επέφερε η βιομηχανική ανάπτυξη της πόλης: «Οι μεγάλες αυτές αλλαγές αντικατοπτρίζονται και φαίνονται στον Πειραϊκό τύπο, ενώ μέσα από τα σπλάχνα της Πειραϊκής κοινωνίας αναδείχθηκαν μεγάλες μορφές του πνεύματος και της ελληνικής δημοσιογραφίας όπως : Παύλος Νιρβάνας, Αρίστος Καμπάνης, Λάμπρος Πορφύρας, Ρώμος Φιλλύρας και Γεράσιμος Βώκος.» Επισήμανε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν όλα τα ΜΜΕ και τόνισε την ανάγκη να επιβιώσουν δημοτικοί ραδιοσταθμοί και τοπικές εφημερίδες: «Οι δυσκολίες μας είναι σαφέστατα πολλές, ιδιαίτερα των ανθρώπων των ΜΜΕ. Άκουσα προηγουμένως τη φράση του συναδέλφου μας Χρήστου Πασαλάρη για το Πειραϊκό ρεπορτάζ. Θέλω να σας πω ότι οι πρώτοι που χτυπήθηκαν από την οικονομική κρίση είναι οι δημοσιογράφοι. Με τον Δήμαρχο και με τους συναδέλφους από το «Κανάλι 1», πριν από ένα χρόνο ως Γενική Γραμματέας και σήμερα ως Πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ, κάνουμε πάρα πολλές προσπάθειες για να κρατηθεί το «Κανάλι 1».
Να συγκρατηθούν οι δημοτικοί σταθμοί, «Κανάλι 1», «FM100», «Αθήνα 9,84». Πρέπει να παραμείνουν γιατί αποτελούν ιστορία της σύγχρονης ελευθερίας του τύπου. Γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε τι υπήρχε 30-40 χρόνια πριν».
Γιάννης Παναγιωτόπουλος – Γενικός Γραμματέας Μέσων Ενημέρωσης
Ο Γενικός Γραμματέας Μέσων Ενημέρωσης κ. Γιάννης Παναγιωτόπουλος, στην ομιλία του αναφέρθηκε στην οικονομική κρίση που έπληξε τον Τύπο, στα ολέθρια αποτελέσματα με την συρρίκνωση των ΜΜΕ και υπέδειξε το «αντίδοτο» για την επιβίωση του τοπικού τύπου.
«Αφού περάσαμε τη δεκαετία του ΄90, του 2000 όπου κυριάρχησαν η έννοια της μαζικότητας, του πολλαπλού, του σύνθετου και του μεγάλου, μπαίνουμε στην περίοδο της τοπικότητας.
Η τοπικότητα θα είναι το κυρίαρχο στοιχείο, όπως όλοι οι ερευνητές διαπιστώνουν διεθνώς σε ότι αφορά τα ΜΜΕ. Δεν μπορεί να είναι έξω από τις εξελίξεις που έχουν να κάνουν με το διαδίκτυο γιατί καμία εφημερίδα δεν θα μπορέσει να επιβιώσει αν δεν έχει δικό της ιστότοπο.
Η τοπικότητα συνδέεται επίσης με τα νέα μέσα, που είναι αρκετά δραστήρια και ουσιαστικά αντικαθιστούν σταδιακά τα μεγάλα μέσα, την τηλεόραση, το ραδιόφωνο. Τόσο η ψηφιακή τηλεόραση (WEB TV) όσο και το ψηφιακό ραδιόφωνο αντικαθιστούν πολλές από τις δράσεις που έχουμε σήμερα.»Ο Γενικός Γραμματέας Μέσων Ενημέρωσης ζήτησε την συνεργασία του Δημάρχου Πειραιά κ. Βασίλη Μιχαλολιάκου για την ψηφιοποίηση του πειραϊκού τύπου.
«Δράττομαι της ευκαιρίας με την παρουσία του Δημάρχου να του αποσπάσω την υπόσχεση, ότι την επαύριον της επανεκλογής του ως Δήμαρχος θα συνεργαστούμε για να ψηφιοποιήσουμε μέσα από τα προγράμματα ΕΣΠΑ όλες τις εφημερίδες του Πειραιά. Θα συνδυάσουμε τα πλούσια αρχεία μας για να δώσουμε στον Πειραϊκό λαό την ευκαιρία να έχει την ιστορία του ζωντανή, να μπορεί να ανατρέχει σ΄ αυτή, να μπορέσουμε να διαφυλάξουμε μια τεράστια κληρονομιά, που δεν είναι δική μας, αλλά του τόπου και της πατρίδας μας».
Βασίλης Μιχαλολιάκος – Δήμαρχος Πειραιά
Ο Δήμαρχος Πειραιά κ. Βασίλης Μιχαλολιάκος, στο χαιρετισμό του τόνισε μεταξύ άλλων:
«Είναι πολύ σημαντικό για την ιστορία κάθε τόπου, κάθε πόλης να τιμά τους πρωτοπόρους σε κάθε τομέα.
Να τιμά εκείνους που άνοιξαν δρόμους στους οποίους πάτησαν οι επόμενες γενιές.
Σήμερα εδώ στη Δημοτική Βιβλιοθήκη του Πειραιά, που είναι μια από τις δύο – τρεις καλύτερες της πατρίδος, σε ένα χώρο που κυριαρχεί η δύναμη της γνώσης που – θα μου επιτρέψετε να πω –εκτός από τον πλούτο των τίτλων και των βιβλίων, έχει μια κατακτητική ικανότητα και λόγω του προσωπικού.
Τιμάμε λοιπόν τους Πρωτοπόρους της Πειραϊκής Δημοσιογραφίας.
Τιμούμε το ρόλο του τοπικού Τύπου, που σε ιστορικές εποχές διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο, τόσο στην ενημέρωση όσο και στην ανάπτυξη της πόλης, αλλά και στους αγώνες για δημοκρατία, κοινωνική δικαιοσύνη και εθνική ανεξαρτησία.
Παράλληλα όμως, έπαιξε ένα σημαντικό ρόλο στο φωτισμό του γένους και των Ελλήνων σε περιόδους σκοτεινές και δύσκολες, σε περιόδους που ο Πειραιάς και η Ελλάδα έκαναν τις πρώτες τους προσπάθειες να γίνουν οργανωμένες κοινωνίες.
Δεν είναι τυχαίο ότι από τα πρώτα βήματα του ελληνικού κράτους, ο Πειραιάς απέκτησε την πρώτη του εφημερίδα τον «Ερμή του Πειραιώς», μόλις το 1851 για να ακολουθήσει το 1860 ο «Πειραιεύς».
Αυτό δείχνει ότι ο Πειραιάς και οι πρώτοι του κάτοικοι θεωρούσαν ότι ο Τύπος μπορεί να παίξει ρόλο στην ανάπτυξη της πόλης και δείχνει τη δυναμική μιας αναπτυσσόμενης πόλης. Ας μην ξεχνάμε ότι η πόλη του Πειραιά, πόλη του Πολιτισμού απέκτησε το Δημοτικό της Θέατρο στη δεκαετία 1885-1895.
Χαρακτηριστικό ήταν το πρωτοσέλιδο της «Σφαίρας», που μαζί με τον «Χρονογράφο» ήταν από τις αρχαιότερες εφημερίδες του Πειραιά.
Την 1η Ιανουαρίου του 1901 η «Σφαίρα» των αδελφών Καλοστύπη είχε στην πρώτη της σελίδα δυο έγχρωμες λιθογραφίες. Η μία παρουσίαζε τον Πειραιά όπως ήταν το 1833 και η άλλη τον Πειραιά του 1901. Εκεί λοιπόν οι αναγνώστες διαπίστωναν την ανάπτυξη που είχε η πόλη μέσα σε 70 χρόνια. Κάποια στιγμή θα πρέπει να δείξουμε και τη διαφορά που είχε ο Πειραιάς του 2010 με τον Πειραιά του 1950.
Ο Πειραιώτης Γιώργος Κριτής, το 1894 εξέδωσε στον Πειραιά το «Στάδιον», την «Αναγέννηση» και το «Χρονογράφο» μια από τις ιστορικές εφημερίδες του Πειραιά. Μια εφημερίδα που απέκτησε μια νέα δυναμική με το Γιώργο Χαρβαλιά και με το γιό του, αλλά και στη συνέχεια με τον αείμνηστο Μιχάλη Καραγιάννη.
Οι εφημερίδες πλήθαιναν παράλληλα με την ανάπτυξη της πόλης. Ο «Αστήρ», ο «Τηλέγραφος», το «Θάρρος», η «Σημαία», η «Πειραϊκή», η «Εθνική», το «Ναυτικό και Εμπορικό Δελτίο Πειραιώς», που ίδρυσαν τα αδέλφια Αθανασιάδη, που στη συνέχεια ονομάσθηκε «Ναυτεμπορική», η οποία ευτυχώς για τον έντυπο τύπο, υπάρχει ακόμη και διαδραματίζει έναν πολύ σημαντικό ρόλο.
«Νέοι Σκοποί», «Φωνή του Πειραιώς» και μια σειρά από άλλες εκδόσεις, αλλά και εκδόσεις εφημερίδων που εκπροσωπούσαν όσους είχαν έρθει από τους τόπους τους, Λακωνία, Αρκαδία, κα ως εσωτερικοί μετανάστες στον Πειραιά.
Από τον Πειραιά πέρασαν σημαντικοί δημοσιογράφοι όπως οι: Αρίστος Καμπάνης, Δημοσθένης Βουτυράς, Παύλος Νιρβάνας, Ι. Καραμήτσος, Σ. Σαραντάκος, Π. Καλλιγάς και μια σειρά από νεώτερους. Να μην ξεχνάμε και τους ενεργούς σημερινούς δημοσιογράφους που ξεχώρισαν και ξεχωρίζουν με την πορεία τους. Σήμερα κάποιοι ακόμη αγωνίζονται με στερήσεις και δυσκολίες, είναι αλήθεια, να επιβιώσουν. Το ίδιο προσπαθούμε να κάνουμε και εμείς με το «Κανάλι 1». Ένα από τα τρία ραδιόφωνα που ανέτρεψαν το κρατικό μονοπώλιο της ραδιοφωνικής ενημέρωσης. Μέχρι τώρα τα καταφέρνουμε.
Αξίζει να σας υπενθυμίσω πως το πρώτο ελληνικό μη κρατικό κανάλι στην Ελλάδα, αλλά και το πρώτο συνδρομητικό κανάλι ήταν το κανάλι του Δήμου Πειραιά, μεταδίδοντας από το λόφο του Προφήτη Ηλία με τον διακριτικό τίτλο TV Plus Πειραιάς. Να κάνουμε τον Πειραιά πιο ελκυστικό και δημοσιογραφικά.
Να τον κάνουμε να βγάζει ειδήσεις, ώστε τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης να ασχοληθούν μαζί του. Γιατί ο Πειραιάς αλλάζει και αξίζει την προβολή, αξίζει τη θετική εικόνα».
